Let op: onderstaande tekst bevat informatie over de verhaallijn en de afloop.

Ik kan mij nog goed herinneren dat ik zelf aan het lezen was voor mijn boekenlijsten. Er was toen nog geen internet (ja, echt waar). Maar nu het er wél is, kan ik jullie als schrijver als geen ander met de inhoud van mijn boek helpen. En dat wil ik ook doen. Met onderstaande tips. Ik zou voor de zekerheid wel eerst even aan je docent Nederlands vragen of mijn boek op je lijst mag.

Verklaar de titel (standaardvraag):

Even makkelijk beginnen. De titel slaat op de nacht die John, de hoofdpersoon, beleeft met de twee KLM-stewardessen, Saskia en Sabine. John noemt stewardessen ‘eekhoorns’ (NB: de vervolgvraag ‘waarom?’ ligt voor de hand) en Saskia en Sabine zijn – door de kleur van hun uniform – logischerwijs ‘blauwe eekhoorns’. De titel komt later in het verhaal echter als een soort ‘echo’ terug, als Saskia tijdens een nacht in Luxemburg droomt dat ze allemaal blauwe eekhoorns ziet lopen.

Voorbeelden naamgeving personen:

• Veel namen in het boek hebben een bepaalde achtergrond/betekenis. Om te beginnen een paar simpele: oom Guus, die altijd pech heeft, is genoemd naar Guus Geluk; een bloeddorstige pitbull heet Pluisje.
• Helena (hoofdstuk ‘Valentijnsdag I’) heeft haar naam te danken aan Helena van Troje, volgens de Griekse legende de mooiste vrouw ter wereld. Dit past op twee manieren:
  • Hoewel John haar eigenlijk niet mag, vindt hij haar wel bloedmooi.
  • Op het einde van het hoofdstuk noemt hij haar ‘Trut van Troje’.
• Rosa uit Keulen (hoofdstuk ‘Communistische kleuterjuf’) heet niet alleen zo omdat ik dat een leuke naam vond voor een meisje met rood haar: ze is genoemd naar Rosa Luxemburg. Iedereen kent natuurlijk Karl Marx, maar Rosa Luxemburg (haar achternaam is toevallig (?) gelijk aan een favoriet vakantieland van de hoofdpersoon) is één van de bekendste vrouwelijke communisten. NB: hoewel John zich in het begin duidelijk als ‘liberaal’ ziet, krijgt hij in de loop van het verhaal steeds meer begrip voor communistische standpunten.
• Dan Nathalie uit Nancy: Haar naam begint – net als de naam van haar woonplaats – met ‘Na’, maar Nathalie is ook een verwijzing naar een nummer van Gilbert Becaud. Ook dit heeft weer een dubbele betekenis. Niet alleen is Nathalie een Frans liedje, wat toepasselijk is als herinnering, maar als je dieper graaft kom je er ook achter dat de songtekst zelf (niet in het boek genoemd) een betekenis voor het verhaal heeft. Nathalie is gids op het Rode Plein en in de jaren dat Becaud dat lied schreef kan dat maar één ding betekenen: ze was lid van De Partij (anders kreeg je toentertijd zo’n baan niet). De Nathalie uit het nummer is dus communiste. En dan zijn we weer bij dat kleine maar fijne thema.
• Marieke (hoofdstuk ‘Sas en Sabena’) heeft John niet voor niets in Nijmegen ontmoet. Haar naam is een knipoog naar de beroemde Mariken van Nieumeghen: ‘Ze vond hem ook wel leuk, maar was dus al getrouwd. En nam dat heel serieus. Niet eens een kus. Zelfs de duivel hoogstpersoonlijk zou bij haar geen kans maken.’ NB: dit in tegenstelling tot Mariken...

Voorbeelden symboliek/thematiek:

• Het boek kent veel symboliek. Die heeft vaak met dieren te maken, met name met vogels. Hierbinnen nemen ijsvogels een prominente plaats in. Op diverse plekken in het boek worden KLM-stewardessen niet vergeleken met eekhoorns, maar met ijsvogels.
• Vogels/dieren zijn niet de enige vorm van symboliek in het boek. Een duidelijke rol is ook weggelegd voor het fenomeen ‘sneeuw’. Elke keer als deze witte neerslag ergens verschijnt, is er sprake van één of andere vorm van ellende. Een paar voorbeelden:
  • Hoofdstuk ‘Valentijnsdag I’: hier treedt sneeuw dubbel op. Niet alleen ligt er sneeuw als John een slecht verlopende date heeft, maar het verhaal kijkt ook terug naar twee onprettige jeugdherinneringen van John die met sneeuw te maken hebben.
  • Hoofdstuk ‘Droom’: tijdens Johns nachtmerrie lag er een dik pak sneeuw (NB: ook tijdens een latere nachtmerrie sneeuwt het).
  • Hoofdstuk ‘Valentijnsdag III’: ‘Tijdens de begrafenis [...] begon het te sneeuwen. Grote vlokken. Ze smolten op het hout van haar kist. Ze daalden zachtjes neer, werden langzaam doorzichtig en verdwenen uiteindelijk in het blanke hout.’
• Op diverse momenten in het boek wordt er gezinspeeld op een noodlottig einde van Saskia. Een zeer subtiele vooruitblik is te vinden in het hoofdstuk ‘Eekhoornverhalen’: hier komen ijsvogels en sneeuw/ijs voor het eerst bij elkaar: ‘Overigens,’ vertelde John: ‘Zijn ijsvogels helemaal niet dol op ijs. Ze heten weliswaar zo, maar niets is zo schadelijk voor ijsvogels als een strenge winter. Ze kunnen dan namelijk niet meer vissen en verhongeren. Soms vliegen die arme diertjes zich in een wanhoopspoging zelfs dood tegen het ijs.’
• Een belangrijk thema in het boek is verder (de manipulatie van) tijd. Let eens goed op de rol van tijd in het verhaal en de hoedanigheden waarin het fenomeen tijd opduikt.

In het laatste hoofdstuk komen de belangrijkste thema’s uiteindelijk allemaal bij elkaar.

Insider tip:

Maar als je écht indruk op je leraar of lerares wil maken, vraag je hem/haar waarom John in het hoofdstuk ‘Homo appeliensis’ over zijn lege bierflesje blaast terwijl hij terugdenkt aan de roerdomp die hij de dag daarvoor vanuit zijn trein zag staan. TIP: zoek eens op internet naar het geluid dat dit beestje maakt!

Als schrijver kan ik natuurlijk nog heel veel meer over mijn boek vertellen. Maar ik ga hier niet alles verklappen… En ik weet zeker dat je leraar of lerares Nederlands nog veel andere vragen kan bedenken. Bijvoorbeeld over het verschil tussen blauwe, groene, grijze en rode eekhoorns (die laatste komen zelfs in twee gedaantes voor). Of over hoofdstuktitels. Intrigerende titels die weliswaar de lading dekken, maar vaak niets over de inhoud van het betreffende hoofdstuk verraden, zoals ‘Seechomes en kéisecker’, ‘EHTX’, ‘Kaliumpermanganaat’ of ‘F5’.

Dus: doe je voordeel met bovengenoemde tips, maar lees het boek voor de zekerheid toch maar .